Zanzibar Memories of the Hindu Navratri festival; garbas and treats. By Bhadra Vadgama

Zanzibar before 1964

As you will all remember, in Zanzibar during the Navratri festival, young girls used to come to Hindu homes in a group to sing these 'garbas' after school, and we used to give them 'ek ke be paisa' in return. The practice is so similar to Carol singing during Xmas and 'Treat or Trick' during Halloween in the West but the treats we gave these girls, in comparison, were so modest in our days.

 When these girls sang at our homes we used to give them 5 or 10 cents each. So one song to rhyme with the first letter of the currency says, for example:
 Tel [oil] purave [gives] tene [to her] teliyo [oily] dikro [son] aave re [will be born]. 
These girls will be carrying small earthen pots with holes in them and they'd light a diwa in them. 

They also mention the name of the son at whose home they are singing, so for example, in one song it says, ‘Jawaharbhai [my brother’s name] will bring a lotus flower and his wife Anupama will have the pleasure of enjoying its fragrance.'

With the help of my brother, I wrote these down before we all forget them for ever.

If any of you, or the friends you are in touch with, know any more of these, please do send them to me. 

નવરાત્રિના કેરોલ્સ

  

એક દડો, ભાઈ બીજો દડો, ત્રીજા તોરણ બાંધજો

આજના મારા  જવાહરભાઈ તમારી વહુને વારજો

તમારી વહુ છે લાડકાં ઝાંઝરિયાં ઘડાવજો

ઝાડ ઉપર ઝૂમખાં, ચોખલિયાળી ભાતરે

ભાત રે ભાત રે ભળકડાં વેલ છૂટતી જાય રે

વેલમાં બેઠો વાણિયો કાગળ લખતો જાય રે

કાગળમાં બે પૂતળી હસતી રમતી જાય રે

વાંકાશેરનો વાણિયો શેર કંકુ તોળે રે

આછી ટીલી ઝગેમગે, ટહુલે ટહુલે મોર રે

મોર વધાવ્યા મોતીડે ઈંઢોણી મેલી રડતી રે

રડતી હોય તો રડવા દેજે.

·          

તેલ પૂરાવે તેને તેલિયો દીકરો આવે રે

ઘી પૂરાવે તેને ઘેલો દીકરો આવે રે

પૈસો પૂરાવે તેને પાંચ દીકરા આવે રે

સેન્ટિયો પૂરાવે તેને સેડાળો દીકરો આવે રે

રૂપિયો પૂરાવે તેને રુપાળો દીકરો આવે રે.

·          

 ચાંદા ચાંદાની રાત ચાંદો કેદી ઊગશે રે

ચાંદો પાછલી પરોડ મોતીડાં વીણશે રે

જ્વાહરભાઈ ચાલ્યા દરબાર, ઘોડે બેસી આવશે રે

લાવશે કમળનાં ફૂલ, અનુપમા વહુ સૂંઘશે રે.

·          

મા એકના એકવીસ ગરબો ઘૂમે છે

 મા બેના બાવીસ ગરબો ઘૂમે છે

 મા ત્રણના ત્રેવીસ ગરબો ઘૂમે છે

 મા ચારના ચોવીસ ગરબો ઘૂમે છે

 મા પાંચના પચીસ ગરબો ઘૂમે છે

 મા છના છવીસ ગરબો ઘૂમે છે

 મા સાતના સત્તાવીસ ગરબો ઘૂમે છે

 મા આઠના અઠાવીસ ગરબો ઘૂમે છે

 મા નવના ઓગણત્રીસ ગરબો ઘૂમે છે

 મા દસે પૂરા ત્રીસ ગરબો ઘૂમે છે.

·          

ચકી તારા ખેતરમાં મેં ઝીંઝવો વાવ્યો

 ઝીંઝવે ચડી જોઉં રે કોઈ આદમી આવે

 હંસલો ઘોડો હાથમાં જવાહરભાઈ આવે

 હાલડહૂલડ બેટડો ધવડાવતી નાર  આવે

 આવને વીરા વાત કહું, કયા દેશથી આવ્યા?

 ઝીણી ભરડાવું લાપસી વીર વાડીએ જમજો

આદુમરીનાં આથણાં વીર વાડીએ જમજો.

ભદ્રા વડગામા અને નટુભાઈ કાપડિયા